سونوگرافی
فهرست محتوا
سونوگرافی
سونوگرافی ، روش تشخیصی بدون دردی است که با استفاده از امواج صوتی، امکان مشاهده و عکس برداری از قسمت های داخلی بدن را فراهم می کند. از این روش، جهت تشخیص و بررسی شرایط مختلف پزشکی نیز استفاده می شود، از جمله: بررسی علت درد، التهاب و عفونت ارگان های داخلی بدن، بررسی وضعیت جنین در خانم های باردار و بررسی رشد مغزی در نوزادان.
علاوه بر موارد گفته شده، سونوگرافی به تشخیص مشکلات و آسیب بعد از حملات قلبی نیز کمک می کند. سونوگرافی، روش کاملا ایمنی است و در آن از هیچ گونه اشعه یونیزه ای استفاده نمی شود.
سونوگرافی داپلر، از جمله روش هایی است که به بررسی جریان خون در شکم، بازوها، پاها، گردن و مغز، از طریق رگ ها و وریدها کمک می کند. انواع سونوگرافی داپلر عبارت است از:
- داپلر رنگی. در این روش، کامپیوتر امواج داپلر را به صورت رنگی نمایش می دهد، تا مسیر و سرعت جریان خون مشخص شود.
- داپلر پاور. روش جدیدی است که درجه حساسیت بالاتری نسبت به روش داپلر رنگی دارد، و جزئیات بیشتری از جریان خون را در اختیار پزشک قرار می دهد.
سونوگرافی در چه مواردی استفاده می شود؟
سونوگرافی، جهت تشخیص و ارزیابی آسیب ارگان ها در پی بیماری ها، انجام می شود. این روش هم چنین، به ارزیابی علائمی مانند درد، التهاب و عفونت نیز کمک می کند. سونوگرافی، یکی از روش های بسیار مفید در معاینه ارگان های داخلی بدن از جمله قلب و رگ های خونی، کبد، کیسه صفرا، پانکراس و غدد تیروئید می باشد.
دیگر کاربردهای سونوگرافی عبارت است از:
- تشخیص مشکلات قلبی به خصوص بعد از حملات و سکته های قلبی.
- عکس برداری از سینه ها، و کمک به بیوپسی در سرطان سینه
- کمک به بیوپسی، که نمونه از مناطق مورد نیاز گرفته و جهت بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.
از جمله کاربردها و مزایای سونوگرافی داپلر، در ارزیابی و تشخیص موارد زیر می باشد:
- انسداد جریان خون
- باریک و نازک شدن رگ ها
- بدخیمی های تومور
- کاهش جریان خونرسانی به ارگان ها
- افزایش جریان خونرسانی به برخی نقاط، به عنوان مثال در عفونت ها
چه آمادگی برای انجام سونوگرافی نیاز می باشد؟
این روش، به هیچ گونه آمادگی خاصی نیار ندارد، و پزشک جزئیات مورد نیاز، از جمله نخوردن وعده غذایی و یا نوشیدن آب و مایعات قبل از انجام سونوگرافی را در اختیار فرد قرار می دهد.
بهتر است فرد لباس های راحتی بپوشد.
در سونوگرافی شکمی، فرد بایستی 12 ساعت قبل از تست، چیزی نخورد و نیاشامد. مصرف غذاهای غیر قابل هضم، مانع از عبور امواج و تهیه تصاویر مناسب می شود.
در سونوگرافی بارداری توصیه می شود که مادر دو ساعت قبل از تست، شش لیوان آب بنوشد تا مثانه کاملا پر باشد. نوشیدن آب باعث می شود تا تصاویر بهتری گرفته شود.
در سونوگرافی کبد و پانکراس، بهتر است روز قبل از تست، غذاهای بدون چربی مصرف شود و تا زمان تست فرد دیگر چیزی نخورد. اما نوشیدن آب و یا مصرف دارو، بلامانع می باشد.
سونوگرافی، روش فاقد درد است، و بر خلاف عکس برداری با سی تی اسکن و اشعه ایکس، از هیچ گونه اشعه ای استفاده نمی شود، به همین خاطر، سونوگرافی بارداری، خطری برای جنین به همراه ندارد، و نتیجه آن بلافاصله بعد از تست، آماده خواهد شد. بعد از سونوگرافی فرد قادر به راه رفتن و انجام کارهای خود می باشد.
جهت انجام سونوگرافی، ابتدا ژلی بر روی ناحیه مورد نظر زده می شود، تا از اصطکاک پوست و دستگاه کاسته شود، و حرکت دستگاه و انتقال امواج صوتی راحت تر صورت گیرد. بعد از پایان تست، تصاویر گرفته شده بررسی و هر گونه اختلال مشخص می گردد. بسته به شرایط و تشخیص پزشک، تست هایی مانند سی تی اسکن، MRI و بیوپسی نیز انجام خواهد شد.
سونوگرافی بارداری
سونوگرافی بارداری، میزان رشد جنین را نشان می دهد. تعداد دفعات انجام سونوگرافی، برای هر خانم و در هر حاملگی متفاوت می باشد. سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی، از جمله تست هایی هستند که هر گونه اختلال غیر طبیعی حین رشد و تکامل جنین را نشان می دهند.
سونوگرافی به دلایل مختلفی در دوران بارداری انجام می شود. در صورتی که مشکلی در تست قبلی و یا آزمایش خون تشخیص داده شود، سونوگرافی تجویز می شود. البته سونوگرافی می تواند دلایل غیر پزشکی نیز داشته باشد، مانند تعیین جنسیت نوزاد. این سونوگرافی در سه ماهه اول، دوم و سوم انجام می شود.
دلایل انجام سونوگرافی در سه ماه اول عبارت است از:
- تشخیص قطعی بارداری
- بررسی ضربان قلب جنین
- تشخیص حاملگی خارج رحمی
- بررسی رشد غیر طبیعی جنین
دلایل انجام سونوگرافی در سه ماه دوم و سوم عبارت است از:
- بررسی وضعیت قرارگیری جنین
- تعیین جنسیت
- بررسی نقایص تولد
- بررسی سطح مایع آمنیوتیک
- بررسی میزان اکسیژنی که به جنین می رسد
- کمک به انجام تست آمنیوسنتز
- سونوگرافی واژینال
سونوگرافی واژینال، نوعی سونوگرافی لگنی است که به بررسی ارگان های تناسلی، از جمله رحم، لوله های فالوپ، تخمدان ها، دهانه رحم و واژن می پردازد. این سونوگرافی از طریق واژن انجام می شود. در صورت بروز مشکلات زیر، این نوع سونوگرافی توصیه خواهد شد:
- خونریزی های غیر طبیعی از واژن
- دردهای لگنی
- ناباروری
- تشخیص کیست و یا فیبروم های رحمی
- بارداری خارج رحمی
گاهی این تست در طول دوران بارداری و جهت:
- بررسی ضربان قلب جنین
- بررسی دهانه رحم و علت سقط جنین و یا زایمان زودرس
- بررسی علت خونریزی های غیر طبیعی
نیز تجویز می شود.
سونوگرافی شکمی
سونوگرافی شکمی، جهت بررسی ارگان های موجود در حفره شکمی مانند کیسه صفرا، کلیه ها، کبد و پانکراس انجام می شود. در صورت تشخیص و یا احتمال مشکلات زیر، این نوع سونوگرافی تجویز خواهد شد:
- لخته شدن خون
- تجمع مایع در حفره شکمی
- سنگ کیسه صفرا
- فتق
- انسداد و یا سرطان کلیه
- سرطان کبد
علاوه برموارد گفته شده، سونوگرافی شکمی در بررسی میزان جریان خون گردشی در داخل شکم، کمک به خارج کردن مایع از کیست ها، و هم چنین بیوپسی از شکم نیز موثر می باشد.
سایر مقالات
